Mikroplastikler, son yılların en çok tartışılan kozmetik içeriklerinden biri. Çevresel etkilerinin yanı sıra insan sağlığı üzerindeki olası riskleri nedeniyle özellikle cilt bakım ve makyaj ürünlerindeki varlığı giderek daha fazla gündeme geliyor. Hele konu dudak ürünleri olduğunda, bu küçük plastik parçacıklarının varlığı daha da önem kazanıyor. Peki mikroplastikler nedir, hangi ürünlerde bulunur ve sağlığımız için ne anlama gelir?

Mikroplastik Nedir?

Mikroplastik, 5 milimetreden küçük, çözünmeyen, polimer bazlı katı parçacıklar için kullanılan genel bir terimdir. Çıplak gözle fark edilmeyen bu minik plastikler, doğada çözünmez ve hem çevreye hem de insan sağlığına uzun vadeli riskler taşır.

Mikroplastikler Neden Son Zamanlarda Bu Kadar Tartışılıyor?

AB’nin 2023 mikroplastik regülasyonu çerçevesinde kozmetikte mikroplastik kullanımı ciddi şekilde kısıtlanmaya başladı. Çevresel bilim araştırmaları, denizlerde ve hatta insan kanında bile mikroplastik bulunduğunu ortaya koydu. Lip balm, ruj gibi ürünler yutularak vücuda alınabildiği için risk çok daha doğrudan.

Hangi İçerikler Mikroplastik Sınıfına Giriyor?

Kozmetik içerik listelerinde mikroplastik riskli olabilecek en bilinen maddeler şunlar: Polyethylene (PE), Polypropylene (PP), Nylon-12, Nylon-6, Acrylates Copolymer, Crosspolymer, Polyurethane, PVP, Polymethyl Methacrylate (PMMA), Carbomer, Polybutene, Polyisobutene ve Butylene/Ethylene/Styrene Copolymer.

Bu içeriklerin birçok türevi bulunabildiği için size çok kapsamlı hazırlanmış bir listenin linkini bırakıyoruz. https://www.beatthemicrobead.org/guide-to-microplastics/red-list/ .Önerimiz ürünlerinizin içerik listelerine bakarak bu içerikleri kontrol etmeniz olur. Yalnız dikkat, liste tam 19 sayfadan oluşuyor. Alttaki oklardan ilerleterek tüm sayfaları görüntüleyebilirsiniz. Önemli bir uyarı, birçok marka ürünlerinde bu içerikler olmasına rağmen içeriklerin likit formda olduğu iddiası ile zararlı olmadığını savunmaktadır. Fakat likit içerikler de vücutta birikebilmektedir.

Likit Mikroplastikler: Görünmeyen Risk

Mikroplastikler sadece katı partiküllerle sınırlı değil. Kozmetikte kullanılan bazı çözünmeyen sıvı polimerler de benzer şekilde doğada kalıcı. Örneğin: Polyisobutene, Hydrogenated Polydecene, Silicone yağları (Cyclopentasiloxane, Dimethicone vb.) Bu içerikler insan sağlığı açısından genellikle “güvenli” kabul edilse de: Dudak balmı gibi yutulma riski yüksek ürünlerde doğrudan vücuda alınabilir. Çevrede parçalanmaz ve biyobirikim yaratır.

En Çok Hangi Ürünlerde Mikroplastikler Var?

Bugün hâlâ birçok kozmetik kategorisinde mikroplastiklerle karşılaşmak mümkün: Lip balm & lip gloss → film oluşturucu, kayganlık artırıcı olarak. Rujlar → parlaklık ve dokuyu stabilize etmek için. Fondöten & BB kremler → pürüzsüz bitiş için. Nemlendiriciler, Serumlar, Nem Maskeleri→ anında kayganlık, pürüzsüzlük, ışıltı ve gözenek görünümünde azalma. Maskaralar → hacim ve kalıcılık sağlamak. Peeling ürünleri (eski formüllerde) → fiziksel tanecik olarak.

Yani çoğu zaman markaların “anında mucizevi etki”, “7 günde pürüzsüz cilt görünümü” gibi vaatleri bu tip içeriklerin anlık etkilerinden ibarettir. Uzun vadede aynı sihirli etkiyi sürdüremezler. Ama aynada kendini “anında sihirli etki”yi görmeye alıştırmış olan beynimiz ve psikolojimiz bu tip ürünleri kesintisiz kullanmak isteyebilir. Ayrıca bu tip içeriklerden hazırlanan ürünler bütçesel olarak da genellikle daha uygundur.

Sağlık Riskleri: Mikroplastikler Vücudumuzda Ne Yapıyor?

Mikroplastikler artık yalnızca denizlerde veya çevrede değil; insan kanında, akciğerlerinde ve hatta tümör dokularında da bulunmaya başladı. Son yıllarda yapılan araştırmalar, özellikle polietilen (PE), polipropilen (PP), polistiren (PS) ve PVC gibi plastik türlerinin çeşitli organlarda biriktiğini gösteriyor.

1. Tümör Dokularında Mikroplastikler

•           Akciğer, pankreas, mide, bağırsak ve serviks kanseri örneklerinde mikroplastik parçacıkları tespit edildi.

•           İlginç olarak, tümör dokularında, çevresindeki normal dokulara kıyasla daha fazla mikroplastik çeşitliliği bulunuyor.

•           Bu durum, mikroplastiklerin tümör çevresine yerleşip bağışıklık hücrelerinin işlevini zayıflatabileceğini düşündürüyor.

2. Bağışıklık Sistemi Üzerindeki Etkiler

•           Pankreas tümörlerinde yapılan analizler, mikroplastiklerin CD8⁺ T hücreleri ve NK hücrelerini azalttığını, nötrofilleri artırdığını ortaya koydu.

•           Bu tablo, bağışıklık sisteminin tümörle savaşma gücünü kırarak kanserin ilerlemesini kolaylaştırabilir.

3. Kronik İnflamasyon ve DNA Hasarı

•           Mikroplastikler, dokularda oksidatif stres ve kronik inflamasyon yaratabiliyor.

•           Hücrelerin DNA onarım mekanizmasını bozarak mutasyon riskini artırıyor, bu da kanser oluşumu için zemin hazırlayabiliyor.

4. Lip Balm ve Yutma Riski

•           Cilt bakımında en tartışmalı noktalardan biri lip balm ve ruj kategorisi.

•           Çünkü bu ürünler dudaklardan yutularak doğrudan sindirim sistemine ulaşıyor.

•           Mikroplastik içeren formüller, düzenli kullanımda uzun vadede vücutta birikme riskini artırabilir.

SON NOT:

Roius Naturals markası olarak her zaman “green washing” aldatmacasının karşısında durmuşuzdur. Bu bazen bizi paraben gibi koruyucuları savunma durumunda bırakmış olsa bile, hiçbir zaman tüm kimyasal içerikler kötüdür diye bir genellemeye girmedik. Çünkü aslında baktığınızda doğadaki her şey kimyasal. Ama zararlısı var yararlısı var. Bazen laboratuvarda hazırlanmış bir içerik doğalından çok daha etkin ya da yan etkisiz olabilir. Çoğu zaman önemli olan formülasyon ve yüzdelerdir. Ama konu mikroplastik türevleri olduğu zaman son dönemde gördüğümüz araştırmalar ve insan vücudunda özellikle beyin gibi çok hayret verici bölgelere kadar sıçrayan mikroplastik izleri hepimizi içerikler konusunda daha dikkatli kararlar vermeye itmeli diye düşünüyoruz. Eğer sorularınız olursa lütfen bize her zaman hello@roiusnaturals.com mail adresinden ya da @roius_naturals instagram hesabından ulaşabileceğinizi unutmayın.